Container quan trọng với toàn cầu hóa hơn tất cả các hiệp định thương mại!

Đó là thông tin mà chuyên trang kinh tế Economist đã đưa ra từ hơn 10 năm trước. Nguyên văn: “Trên thực tế, nghiên cứu mới cho thấy container là động lực thúc đẩy toàn cầu hóa nhiều hơn tất cả các hiệp định thương mại trong 50 năm qua cộng lại”. Container (hay shipping container) đã là một thứ quá quen thuộc với mọi người hiện nay, nhưng chắc ít người nghĩ rằng tầm quan trọng của nó to lớn đến vậy. Trong bài viết này, chúng ta hãy sơ lược về hành trình tiến hóa của container trong lịch sử vận tải và giao thương nhé!

Như chúng ta đều có thể hình dung, trước khi có sự container hóa, hàng hóa thường được xử lý thủ công dưới dạng những lô hàng đóng gói riêng lẻ, tốn rất nhiều chi phí, thời gian và tổn thất. Sau này, nhờ container hóa hay có thể nói là sự tiêu chuẩn hóa trong việc đóng gói – xếp dỡ – vận chuyển và chuyển giao sự vận chuyển hóa đã trở thành một sự ‘tiến hóa” vượt bậc đối với ngành vận tải nói riêng và thương mại toàn cầu nói chung. Container là từ tiếng Anh, có thể hiểu đơn giản là thùng chứa – vật chứa nhưng trong ngành logistics, chúng ta có thể hiểu nó dùng để chỉ một vật thể được thiết kế và sản xuất theo tiêu chuẩn nhất định, dùng để chứa đựng hàng hóa trong quá trình vận chuyển hay lưu giữ.

Căn cứ vào sự tiêu chuẩn hóa đó, người ta cho rằng, khởi đầu của sự “tiến hóa” này bắt nguồn từ những mỏ than ở Anh quốc trong thế kỷ 18 khi kỹ sư James Brindley thiết kế ra chiếc thuyền ‘Starvationer’, chứa được mười thùng gỗ đựng than (khoảng 2 tấn than) trên đó. Như vậy, cũng có thể coi những chiếc thuyền ‘Starvationer’ này cũng là “cụ tổ” của ngành container shipping sau này.

Sự phát triển sau đó của container diễn ra khá chậm chạp, chủ yếu diễn ra trong ngành đường sắt và khai khoáng. Than được chứa trong các thùng gỗ, vận chuyển bằng tàu hỏa, sau đó được chuyển qua xe ngựa. Đến đầu thế kỷ 20, container đã được ứng dụng rộng rãi hơn. Trong đó, đáng chú ý là việc tuyến vận chuyển hành khách giữa London và Paris đã sử dụng những các container để đựng hành lý của khách, chuyển từ tàu hỏa xuống tàu thủy và từ tàu thủy lên tàu hỏa tại các bến cảng.

Cuộc khủng hoảng kinh tế năm 1929 đã thúc đẩy việc sử dụng container ở châu Âu và Hoa Kỳ như một cách để giúp các công ty đường sắt phục hồi. Năm 1932, ga container (container terminal) đầu tiên trên thế giới ra đời ở Enola, Pennsylvania do Pennsylvania Railroad quản lý. Năm 1933, Văn phòng container quốc tế (International Container Bureau) ra đời ở châu Âu và tiêu chuẩn quốc tế đầu tiên về container được thiết kế.

Từ 1947, quân đội Mỹ phát triển một loại container vận tải bằng thép sóng cứng, có khả năng chứa tải 9.000lb (4.100kg), dành cho việc vận chuyển đồ đạc gia đình của các sĩ quan trên thực địa, gọi là “Transporter”. Nó dài 8ft 6in (2,59m), rộng 6ft 3in (1,91m), và cao 6ft 10in (2,08m), có cửa kép ở một đầu, được gắn trên khung và có vòng nâng ở bốn góc trên đỉnh. Đến 1952, họ phát triển hệ thống Transporter này thành hệ thống CONtainer EXpress hay gọi tắt là CONEX. Kích thước và sức chứa của hộp Conex tương tự như Transporter nhưng hệ thống này đã được làm thành các modular, bằng cách thêm một đơn vị nhỏ hơn, có chiều dài 6ft 3in (1,91m), chiều rộng 4ft 3in (1,30m), chiều cao 6ft 10+1⁄2 in (2,10m) và có thể xếp chồng lên nhau thành 3 lớp. Loại này đã quân đội Mỹ được sử dụng rộng rãi trong cuộc chiến tại Việt Nam.

Đầu những năm 1950, Malcom McLean, ông chủ của một công ty vận tải lúc đó thường vận chuyển dọc bờ Đông Hoa Kỳ bằng cách đưa cả xe lên tàu biển (như tàu RORO), đã có ý định thương mại hóa ngành vận tải container. McLean đã hợp tác với kỹ sư Keith Tantlinger để phát triển mô hình vận tải container đa phương thức hiện đại. Kết quả cho ra đời một “hộp sắt” có chiều cao 8ft, rộng 8ft và dài 10ft, được làm từ thép gân dày 2.5 mm, bao gồm một cơ chế khóa xoắn (twistlock – lỗ “gù” trên container) trên mỗi góc trên, cho phép dễ dàng cố định và nâng container bằng cần cẩu. Vài năm sau, Keith đã thuyết phục McLean nhượng quyền kiểm soát thiết kế của họ để thúc đẩy cuộc cách mạng container.

Vào ngày 29 tháng 1 năm 1963, công ty của McLean, SeaLand – hãng tàu vận tải container đầu tiên trên thế giới, đã giải phóng quyền sở hữu sáng chế của họ, để những phát minh của Tantlinger có thể trở thành “cơ sở cho một góc chuẩn và khóa xoắn”. Với những cuộc tranh luận và thương thảo những năm sau đó, thiết kế Sea-Land đã được sửa đổi theo tiêu chuẩn Mỹ, sau đó là tiêu chuẩn quốc tế, mở đầu cho tiêu chuẩn hóa quốc tế của container như chúng ta thấy ngày nay.

Dưới đây là một số lợi ích của vận tải container khiến cho nó trở thành phương án vận tải hiệu quả và phổ biến nhất thế giới hiện nay:

• Tăng năng suất xếp dỡ.
• Giảm chi phí xếp dỡ và logistics.
• Giảm thiệt hại do hành vi trộm cắp, thất thoát, hư hỏng hàng hóa.
• Giảm chi phí bảo hiểm hàng hóa.
• Giảm thời gian neo đậu của tàu ở các cảng cũng như tăng hiệu suất chuyên chở của tàu.
• Phân phối hàng hóa dễ dàng hơn nhờ vận tải đa phương thức (1 container có thể được chuyên chở bằng nhiều phương tiện khác nhau mà không cần sang hàng hóa).
• Nhờ các lợi ích trên, container giúp thúc đẩy thương mại toàn cầu hóa.

Hy vọng bài viết trên đã giúp bạn đọc hiểu hơn về lịch sử của container, “người hùng khiêm tốn” nhưng đóng vai trò to lớn trong toàn cầu hóa hay nền thương mại toàn cầu. Nếu bạn cần trao đổi thêm, cần tư vấn hay có nhu cầu về dịch vụ Logistics vui lòng bình luận ở dưới hoặc liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia của chúng tôi để nhận được hỗ trợ sớm nhất.